Үйл үг

ярих [үйл үг] хүний хоорондоо хэлэлцэх ярьж зөвлөх (санал бодлоо хэлж зөвлөх), ярьж тохирох (хоорондоо хэлэлцэж тохирох), монголоор ярих (монгол хэлээр хэлэлцэх), ярих хөөрөх (хоршоо үг) (санал бодлоо чөлөөтэй солилцох), ярих хэлэх (хоршоо үг) (хэлж ярих).
ярлах [үйл үг] модны ярыг авах.
яртайх [үйл үг] ярвайх, ярзайх ярвайх яртайх (хоршоо үг) (ярвагар, яртгар болох).
ярталзах [үйл үг] яртгар юмны байн байн хөдлөх.
яртах [үйл үг] яр бий болох, яр гарах хөл нь яртах (хөлөнд нь яр гарах).
яртганах [үйл үг] яртгар юмны хөдлөх.
яршиглах [үйл үг] яршиг төвөг гаргах, үүсгэх.
ярших [үйл үг] яр нэмэгдэн ихдэх, ярны толгой хатуурах. яс(ан) (нэр үг) (бие бүтэц, анатоми) хүн, амьтны бие төрхийг гаргадаг махны дотуур байх тулгуур хатуу эд загасны яс (загасны тулгуур хатуу эд), яс баригч (шарилыг хөдөөлүүлдэг хүн), яс мод (байшин барилга зэргийн их бие, гол болж байгаа мод), яс няслах (хүүр барих), яс цоож (хатуу чанга хорих шорон), ясан бариа (сүрьеэ, тэмбүү зэрэг өвчнөөс ясанд бий болсон бороо), ясан шүд (адууны дээд болон доод талын шүдний гол дундах хонхор нь бүгд арилж гүйцсэн нь), олон ясны уулзвар (ууцны яс, хоёр сүүжтэй нийлсэн хэсэг), яс мах (хоршоо үг) (бие махбод), яс угсаа (хоршоо үг) (яс үндэс, гарал үүсэл), яс үндэс (хоршоо үг) (гарал үүсэл), яс чац (хоршоо үг) (яс бие), яс чөмөг (хоршоо үг) (яс болон чөмөг), яс шим (хоршоо үг) (шим шүүс, нүнжиг), яс шөрмөс (хоршоо үг) (булчин шөрмөс), яс амрах (а.аливаа ажил үйлийг хийж дуусгах, салж амрах б.ажил хөдөлмөр хийхгүй байх), яс арьс болох (хүн, амьтны маш их турах, ясан хэлхээ болох), яс барих (хүнийг оршуулахад анх гар хүрэх, шарилыг хүндэлж, ёсоор оршуулах), яс гаргах, яс заах (а.мэрийх, чармайх, шамдах б.хатуужин тэсвэрлэх), яс булаалдсан нохой шиг (аливаа юмыг булаалдан хэрэлдэх), яс горьдсон нохой шиг (хий горилон хүлээх), яс заах (шөрмөс заах), яс махны тасархай (садан төрлийн холбоотой хүн), яс өндөлзүүлэх (нас барсан хойно нь муу хэлэх), яс хавталзах, яс хавтайх (айх эмээх, халшрах, ичих зовох, орох байх газраа олж ядах), яс хагацах (а.төрөх б.хүнд ажлаас салах, суллагдах), яс хаях (хоёр хүний хооронд хутган үймүүлэх, муудалцуулах), ясаа амраах (биеэ зовоохгүй байх, амрах), ясаа тавих (оршуулах, үхэх), ясаа цайх (зовлон эдлэх, тамаа цайх), ясаа цайтал хүлээх (үхтлээ хүлээх), ясан овоо босгох (хүн амьтныг үй олноор хөнөөх, хядах), ясан хэдрэг болох (маш туранхай, нэн эцэнхий болох), ясан хэлхээ болох (ясан хэдрэг болох), ясыг нь яйчихясыг нь яйлахясыг нь үйлэх хар (ярианы үг, хэллэг) (ихэд зодох, жанчих), ясыг нь сорж, тарыг нь таних (сайн зовоож байж мэдэх), ясыг нь цайлгах (алах), ясыг нь янгинуулах (сэтгэл санааг нь ихэд зовоох), найман ясанд хэлхсэн (маш туранхай, эцэнхий байдал), хоёр яс салаххоёр яс хагацах (а.ихэд зовж байж амаржих, нярайлах б.хүнд хүчир болон хийх дургүй ажлаа хийж дуусахчаан болох), шанааны яс нь гозойх (маш их турж эцэх) амьтны ясаар хийсэн эдлэл, юм ясан савх (ясаар хийсэн савх), ясан сийлбэр (ясыг зорж хийсэн сийлбэр) зарим жимс, жимсгэний дотор байх хатуу цөм, үр жимсний яс (жимсний дотор байх хатуу үр), самрын яс (самрын гадна талын хатуу хальс).
ясдах [үйл үг] хэтэрхий яс ихтэй болох.
ясжих [үйл үг] ястай болох, яс болох (шилжсэн утга) яс чанар, хүний мөс сайжрах.
яслах [үйл үг] юманд яс хийх.
ясрах [үйл үг] яс болох.
ятайх [үйл үг] эртийх.
ятвалзах [үйл үг] ятгар юмны байн байн хөдлөх.
ятгадах [үйл үг] ятга хөгжим тоглох.
ятгамжлах [үйл үг] сургамж болгон хэлж ятгах.
ятгах [үйл үг] бусдад юмны учир начир, хор холбогдол зэргийг ухуулан сэнхрүүлэх ятгах хориглох (хоршоо үг) (тухайн зүйлийг битгий хий хэмээн ухуулан хэлэх) хүнийг буруу зүйлд уруу татах, удирдах адуу малыг бэлчээрт тогтоох мал ятгах (малыг бэлчээрт тогтоох).
яхирдах [үйл үг] хэтэрхий яхир, хатуу болох дуу нь яхирдах (дуу нь хэтэрхий хатуу болох).
яхирлах [үйл үг] яхир зан байдал гаргах хөгшин хүний яхирлах (хөгшин хүн яхир зан байдал гаргах).
яшлах [үйл үг] цайлгаж байгаа амууны гуравны нэг нь цайж эхлэх.

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.